Nguyên Lý Hoạt Động Và Ứng Dụng Của Kích Tăng Trong Thi Công

Trong thi công xây dựng, đặc biệt là khi lắp đặt hệ thống giàn giáo để đỡ cốp pha sàn, dầm hay trần bê tông, người ta thường sử dụng một thiết bị quen thuộc gọi là kích tăng (hay còn gọi là kích U, kích bằng, kích chân giàn giáo). Đây là bộ phận giúp điều chỉnh độ cao và đảm bảo sự ổn định của giàn giáo trong suốt quá trình thi công.

Tuy là một thiết bị nhỏ, kích tăng đóng vai trò rất lớn trong việc cân bằng hệ giàn giáo, phân bố lực đều lên hệ kết cấu và đảm bảo an toàn lao động. Vậy nguyên lý hoạt động của kích tăng là gì, cấu tạo ra sao, và tại sao nó lại quan trọng đến vậy? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

Khái niệm và cấu tạo của kích tăng

Kích tăng là gì?

Kích tăng là thiết bị phụ trợ trong hệ giàn giáo xây dựng, được sử dụng để điều chỉnh độ cao của giàn giáo một cách linh hoạt và chính xác. Thiết bị này thường được lắp ở phần chân hoặc phần đầu của giàn giáo khung, giàn giáo nêm hoặc cây chống tăng.

Dựa vào cấu tạo, kích tăng được chia thành hai loại chính:

• Kích tăng U: Có phần đầu dạng hình chữ U, dùng để đỡ xà gồ, dầm ngang hoặc thanh giằng.
• Kích tăng bằng (kích chân): Có đầu bằng phẳng, thường dùng để đặt trực tiếp xuống nền đất hoặc sàn bê tông.

Xem đầy đủ tại bài viết: Kích Tăng Là Gì? Các Loại Kích Tăng Trong Xây Dựng

Cấu tạo của kích tăng

Một kích tăng hoàn chỉnh thường gồm các bộ phận chính sau:

• Trục ren (thanh ren): Là một thanh thép tròn dài, có tiện ren xoắn theo chiều dài, cho phép điều chỉnh độ cao bằng cách vặn lên/vặn xuống.
• Đế kích (plate): Là bản thép hình tròn hoặc vuông, có nhiệm vụ phân bố đều tải trọng từ giàn giáo xuống mặt nền.
• Tay quay / cần xiết (tay vặn): Gắn vào trục ren để thao tác điều chỉnh cao độ.
• Đầu kích: Có thể là dạng U (đỡ dầm ngang) hoặc bằng (đặt nền).

Thông thường, kích tăng được làm bằng thép cán nguội, mạ kẽm hoặc sơn chống gỉ để tăng độ bền và tuổi thọ sử dụng.

Xem chi tiết tại bài viết: Cấu Tạo Và Cách Vận Hành Kích Tăng Giàn Giáo Đúng Kỹ Thuật

Nguyên lý hoạt động của kích tăng

Nguyên lý cơ bản – Dựa trên chuyển động xoắn vít ren

Nguyên lý hoạt động của kích tăng dựa trên nguyên lý cơ học của vít ren, tức là khi ta xoay trục ren theo chiều kim đồng hồ, phần đầu kích (hoặc phần đế) sẽ tịnh tiến lên hoặc xuống tùy chiều xoay, nhờ đó giúp thay đổi chiều cao tổng thể của giàn giáo hoặc cây chống.

Đây là một ứng dụng thực tiễn của máy cơ đơn giản – vít ren trong vật lý học.

Cụ thể:

• Khi vặn trục ren theo chiều lên: Đầu kích sẽ nâng lên, giúp giàn giáo cao hơn, dùng để điều chỉnh cho khớp với độ cao yêu cầu của cốp pha sàn hoặc dầm.
• Khi vặn theo chiều xuống: Đầu kích hạ thấp, giúp giảm chiều cao toàn bộ hệ giàn giáo.

Truyền lực ổn định – phân bố tải đều

Khi đã điều chỉnh xong độ cao mong muốn, trọng lượng của kết cấu phía trên (sàn, dầm, cốp pha, bê tông ướt, công nhân, thiết bị…) sẽ truyền xuống trục kích tăng. Ren xoắn kết hợp với phần đế bản rộng giúp phân phối lực đều xuống nền đất hoặc sàn bê tông, tránh gây lún hoặc mất cân bằng.

Đồng thời, cơ chế ren giúp hệ giàn giáo không bị trượt, tuột hay tụt độ cao, đảm bảo giữ nguyên trạng thái cho đến khi tháo dỡ.

Xem thêm bài viết: Tải Trọng Chuẩn Của Kích Tăng Giàn Giáo Trong Xây Dựng

Ưu điểm trong nguyên lý hoạt động của kích tăng

✔️ Điều chỉnh độ cao chính xác và dễ dàng

Nhờ trục ren, công nhân có thể tinh chỉnh độ cao từng cây giàn giáo hoặc cây chống tăng theo từng mm, điều này cực kỳ quan trọng để đảm bảo sàn thi công được bằng phẳng tuyệt đối trước khi đổ bê tông.

✔️ Tăng độ ổn định và an toàn

Cấu tạo vít ren kết hợp với phần đế rộng giúp hệ giàn giáo đứng vững hơn, chống trượt, chống xê dịch. Nhờ đó giảm thiểu nguy cơ nghiêng đổ giàn giáo trong quá trình thi công.

✔️ Tải trọng chịu lực lớn

Kích tăng bằng thép có thể chịu tải từ 1 đến 2 tấn/cái, tùy vào chất lượng vật liệu và quy cách sản xuất. Điều này giúp kích tăng phù hợp với các công trình từ dân dụng đến công nghiệp.

Ứng dụng của kích tăng trong thi công các công trình hiện đại

Trong lĩnh vực xây dựng hiện đại, việc áp dụng các thiết bị hỗ trợ thi công ngày càng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả, tiết kiệm chi phí và đảm bảo an toàn lao động. Một trong những thiết bị nhỏ gọn nhưng cực kỳ thiết yếu chính là kích tăng – bộ phận điều chỉnh chiều cao không thể thiếu trong hệ thống giàn giáo, cây chống sàn, cốp pha.

Dù có cấu tạo đơn giản và kích thước nhỏ, kích tăng đóng vai trò quyết định đến tính chính xác, ổn định và an toàn của toàn bộ hệ chống đỡ. Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ ứng dụng của kích tăng trong thi công công trình hiện đại, cũng như lý do vì sao thiết bị này trở thành “mắt xích” không thể thiếu trong chuỗi vận hành thi công chuyên nghiệp.

Ứng dụng của kích tăng trong hệ thống giàn giáo hiện đại

Trong các công trình xây dựng hiện đại, giàn giáo không còn chỉ là hệ khung thô sơ bằng tre hoặc gỗ như trước kia, mà đã chuyển sang sử dụng các hệ giàn giáo thép chuyên dụng như giàn giáo khung chữ H, giàn giáo nêm, giàn giáo ringlock, v.v.

Trong các hệ giàn giáo này, kích tăng được lắp tại chân hoặc đầu hệ thống, đảm nhận vai trò:

✅ Cân chỉnh độ cao hệ giáo:

• Giúp điều chỉnh chiều cao từng khung giàn giáo sao cho đồng bộ và bằng phẳng toàn bộ mặt sàn.
• Khắc phục sự chênh lệch độ cao do mặt bằng thi công không bằng phẳng.

✅ Gia tăng độ ổn định:

• Đế kích rộng giúp truyền tải trọng đều xuống nền đất hoặc sàn bê tông.
• Tăng khả năng chịu lực và hạn chế lún, sập, lệch trong quá trình thi công.

✅ Tăng tính linh hoạt:

• Dễ dàng điều chỉnh, lắp ráp và tháo dỡ.
• Phù hợp cho nhiều địa hình, chiều cao sàn, yêu cầu kỹ thuật khác nhau.

Ứng dụng của kích tăng trong hệ chống cốp pha sàn – dầm

Trong thi công cốp pha sàn, dầm hoặc trần bê tông, hệ cây chống (hoặc hệ giáo đỡ) là nơi tiếp xúc trực tiếp với tải trọng bê tông ướt và công nhân làm việc phía trên. Kích tăng trong trường hợp này có những vai trò đặc biệt quan trọng:

✅ Làm thiết bị điều chỉnh chính xác độ cao chống sàn

• Cho phép điều chỉnh chiều cao từng cây chống tăng, giúp đảm bảo mặt sàn cốp pha bằng phẳng tuyệt đối trước khi đổ bê tông.
• Hạn chế hiện tượng võng hoặc nghiêng sau khi bê tông khô, ảnh hưởng kết cấu công trình.

✅ Dùng làm gối đỡ dầm

• Kích tăng chữ U đặt ở đầu cây chống giúp đỡ dầm gỗ hoặc thanh xà, tạo điểm tựa vững chắc khi thi công.

✅ Giảm công lắp ghép, tăng tốc độ thi công

• Sử dụng kích tăng giúp giảm công đoạn đo – cắt cây đỡ như phương pháp truyền thống bằng gỗ.
• Tối ưu hóa quy trình lắp dựng và tháo dỡ cốp pha nhanh hơn.

Ứng dụng của kích tăng trong công trình dân dụng và công nghiệp

Kích tăng là thiết bị có tính ứng dụng linh hoạt, được sử dụng rộng rãi trong cả công trình dân dụng (nhà phố, biệt thự, nhà cấp 4…) lẫn công nghiệp – hạ tầng (cao ốc, nhà máy, cầu đường…).

▶️ Công trình dân dụng:

• Sử dụng kích tăng trong giàn giáo xây tầng, đổ sàn, đỡ dầm.
• Phù hợp với hệ giáo nhỏ gọn, dễ thi công trong không gian hẹp.

▶️ Công trình công nghiệp – cao tầng:

• Dùng kết hợp với hệ giáo nêm hoặc ringlock, điều chỉnh độ cao sàn lớn.
• Giúp đồng bộ độ cao giữa các trục giáo khác nhau, đảm bảo sự chính xác tuyệt đối trong thi công tầng cao.

▶️ Cầu đường – hạ tầng:

• Dùng trong hệ đỡ dầm đúc sẵn, dàn khuôn đúc tại chỗ.
• Kết hợp với cây chống tải trọng lớn trong các công trình kết cấu nặng.